Frika është një emocion i natyrshëm i përjetuar nga të gjithë në jetën e njeriut, që nga foshnjëria deri në pleqëri, sipas disa kërkimeve. Është gjithashtu një emocion primitiv shumë efektiv. Frika ka dy dimensione të ndryshme, biologjike dhe psikologjike. Kjo ndjenjë na ndikon si psikologjikisht ashtu edhe fiziologjikisht. Një çështje tjetër e rëndësishme në lidhje me frikën lidhet me formimin dhe transmetimin e saj. Shumë çrregullime psikologjike mund të zhvillohen pas procesit të formimit dhe transferimit. Një aspekt tjetër i rëndësishëm i të gjitha këtyre çështjeve është çështja e frikës sociale.
Kur hasim një situatë që na frikëson, ndodhin disa ndryshime në trupin tonë. Në trupin tonë ndodhin ndryshime të tilla si djersitja, rritja e rrahjeve të zemrës, nivelet e larta të sekretimit të adrenalinës dhe bebëzat e zgjeruara. Pikërisht në këtë proces, truri jep përgjigjen 'fluturim ose luftim' dhe trupi rregullohet sipas këtij reagimi. Kjo përgjigje është një përgjigje evolucionare dhe ndodh shpejt dhe automatikisht.
Ndërsa ne të gjithë reagojmë fizikisht ndaj frikës, reagimet tona emocionale mund të ndryshojnë. Për shembull, shumë njerëz mund të pëlqejnë adrenalinën dhe frikën dhe për këtë arsye preferojnë sportet ekstreme. Nga ana tjetër, shumë njerëz mund ta shohin frikën negativisht dhe të qëndrojnë larg veprimeve dhe ngjarjeve që mund të shkaktojnë frikë.
Në dimensionin psikologjik të frikës, doza e saj është shumë e rëndësishme. Nëse përgjigja jonë ndaj stimujve që krijojnë frikë tek ne përcaktohet si shumë e lartë ose shumë e ulët, kjo do të thotë se ka të ngjarë të përballemi me shumë çrregullime psikologjike. Për shembull, fobitë janë çrregullimet më të zakonshme psikologjike të bazuara në frikë. Duhet të theksojmë se për të përcaktuar një subjekt si një fobi ose çrregullim psikologjik, ajo frikë duhet të ketë bërë jetën tonë jofunksionale. Sigurisht, ne të gjithë përjetojmë shumë ngjarje të frikshme në jetën tonë normale. Fobitë që mund t'i përkufizojmë si çrregullime psikologjike:
Klaustrofobia: Frika nga hapësirat e mbyllura
Aquaphobia: Frika nga errësira
Aviofobia: Frika nga fluturimi
Glossophobia: Frika e komunitetit nga të folurit para jush
Kacorophiophobia: Frika nga dështimi.
Sociophobia: Frika nga shoqëria dhe njerëzit në përgjithësi.
Pra, si ndodhin këto frikë?
Frika mund të ndodhë në tre mënyra. E para është një reagim instinktiv. Për shembull, kur papritmas dëgjojmë një tingull të lartë, ne instinktivisht kemi frikë. Kur trupi ynë preket papritur, ne kemi frikë, sepse mendja na jep mesazhin se ekziston rreziku dhe na drejton në përgjigjen 'fluturim ose luftim'. Arsyeja e dytë është se frika mësohet. Ne mund të mësojmë frikën nga një person, mjedis ose situatë, ose mund të krijojmë frikë në lidhje me përvojat tona të kaluara. Për shembull, nëse kemi një nënë që ka frikë nga qentë, ne e përkufizojmë qenin si një objekt për t'u frikësuar në mendjen tonë. Nëse një qen na ndoqi kur ishim të vegjël, ne mund të zhvillojmë një frikë nga të gjithë qentë, duke menduar se të gjithë qentë do të na ndjekin. Arsyeja e tretë është riprodhimi mendor i frikës. Kjo mund të ndodhë si rezultat i informacionit që na përcillet përmes kulturës, mund të jetë frika e krijuar nga besimet fetare. Ose mund të jetë frika e krijuar përmes burimeve të tilla si media sociale dhe televizioni. Për shembull, kohët e fundit ka pasur shpërthime bombash në shumë vende në vendin tonë dhe njerëzit kishin frikë të dilnin. Kur merrej inteligjenca në telefonat tanë, ne merrnim mesazhe të sakta ose të pasakta për të shkuar në vende të caktuara, dhe kështu krijohej një frikë sociale.
Si rezultat, frika, e cila na prek biologjikisht dhe psikologjikisht, mund të jetë e mundur. ndodhin në çdo kohë dhe kudo në jetën tonë. Dështimi për të kontrolluar frikën dhe rritja e nivelit të saj mund të na bëjë të ekspozuar ndaj shumë çrregullimeve psikologjike. Gjatë jetës, frika ndonjëherë vazhdon të ekzistojë në një mënyrë që na paralajmëron dhe na mbron nga rreziku. Ajo mund të ruajë ekzistencën e saj përmes reagimeve instinktive, mësimit social dhe imagjinatës mendore.
Lexo: 0
