Teknikat e asistuara riprodhuese mbulojnë të gjitha metodat e trajtimit të përdorura për të arritur shtatzëninë në çiftet që kanë dështuar metodat tradicionale të trajtimit, tubat e të cilëve janë dëmtuar ose që kanë probleme të rënda të spermës. Më e thjeshta nga këto metoda është inseminimi intrauterin, i njohur ndryshe edhe si “inseminimi”, dhe më kompleksi është metoda e mikroinjektimit. Në fakt, nuk ka asnjë ndryshim midis fekondimit klasik in vitro dhe mikroinjeksionit për sa i përket trajtimeve të aplikuara për pacientin. Dallimi është për shkak të procedurave të ndryshme laboratorike të aplikuara në spermatozoidet dhe qelizat vezë.
Metodat e riprodhimit të asistuar:
1. IMUNIZIMI (Inseminimi intrauterin = IUI)
2. Fertilizimi IN Vitro = IVF
3. MIKROINJEKSIONI (Injeksioni intracitoplazmatik i spermës = ICSI)
4.Te tjera (DHURATA etj.)
_______________________________________
IMUNIZIMI (INSEMINIMI INTRAUTERIN)
Vaksinimi ose inseminimi intrauterin kryhet duke zgjedhur spermatozoidet e gjalla dhe te levizshme te mashkullit gjate periudhes se ovulacionit me ndihmen e një tub i hollë.Ai administrohet direkt në mitër.
Arsyet e vaksinimit:
1. Çrregullime të lehta në numrin dhe lëvizshmërinë e spermës
2. Sterilitet i pashpjegueshëm
3. Probleme që lidhen me qafën e mitrës
4. Pozitiviteti i antitrupave antisperm< br /> /> 5. Arsyet e tjera
Tubacionet e gruas duhet të jenë të hapura që të kryhet inseminimi. Për këtë arsye, gratë që do t'i nënshtrohen kësaj metode duhet të bëjnë një radiografi të mitrës. Në këtë metodë, ilaçet stimuluese të ovulacionit përdoren përgjithësisht për të rregulluar kohën dhe për të përmirësuar cilësinë e vezëve. Kur veza arrin një madhësi të caktuar, bëhet një injeksion për të çarë vezën dhe procesi kryhet 24-36 orë më vonë.
Spermatozoidet e mashkullit merren dhe ndahen ato të gjalla dhe të lëvizshme pas disa procedurave. Këto sperma më pas injektohen në mitër me ndihmën e një tubi të hollë. Në këtë mënyrë shtohet numri i spermatozoideve që kanë mundësi të arrijnë në vezë. Edhe pse mundësia mujore e kësaj metode varion në varësi të arsyes së kryerjes dhe rezultateve të spermës, në përgjithësi është rreth 15%. Mundësia e shtatzënisë është më e mirë në rastet kur numri i spermës është mbi 10 milionë pas përgatitjes. Mundësia e shtatzënisë është e ulët në rastet kur numri i spermës është nën 5 milionë.
__________________________________________
FERTILIZIMI IN VITRO
( Fertilizimi IN Vitro )
Një nga fushat më të mëdha të përparimit në mjekësi vitet e fundit ka qenë padyshim metodat e riprodhimit të asistuar. Me metodën e fekondimit in vitro, e cila u aplikua për herë të parë në vitin 1978, u bë e mundur që gratë që kishin pak ose të pamundura mundësitë për të mbetur shtatzënë për shkak të problemeve me tubat e tyre, të mbeten shtatzënë. Më pas u bë aplikimi i metodës së “mikroinjeksionit”, në të cilën shtatzënia mund të arrihej me një spermë të vetme të marrë nga testikujt e meshkujve që nuk kishin spermë në spermë dhe për këtë arsye deri në atë ditë u thanë “nuk mund të bësh fëmijë”. Me kalimin e kohës, me zhvillimet e bëra në këto metoda, normat e shtatzënisë që arrijnë në 50% kanë filluar të arrihen në grupin e duhur të pacientëve.
Metoda klasike e fekondimit in vitro ishte fillimisht një metodë trajtimi e konsideruar për gratë me probleme me tubat e tyre. Shtatzënia ishte pothuajse e pamundur me tuba të dëmtuar rëndë për shkak të infeksioneve të mëparshme ose arsyeve të tjera.
Ka disa faza të metodës së fekondimit in vitro të quajtur fertilizimi in vitro.
Këto janë:
1. Shtypja e vezoret
2. Stimulimi i vezoreve
3. Mbledhja e vezëve
4. Fekondimi i vezës me spermë
5. Transferimi i embrionit
Shtypja e vezoreve: Kjo procesi siguron që zhvillimi i vezës të jetë nën kontrollin e mjekut, vezët zhvillohen në përmasa të barabarta dhe parandalon ovulimin e parakohshëm. Për këtë qëllim, në varësi të karakteristikave të gruas, medikamentet përdoren 1 javë para ditës së pritshme të menstruacioneve ose nga dita e parë e menstruacioneve të saj. Këto janë në formën e sprejit nazal ose injeksioneve nënlëkurore. Zakonisht vazhdohet deri në 1 ditë para ovulacionit.
Stimulimi i vezoreve: Normalisht, një vezë piqet dhe del jashtë në vezore çdo muaj. Shtatzënia ndodh me fekondimin e saj. Në metodat e riprodhimit të asistuar, synohet zhvillimi i një numri të madh vezësh për të rritur mundësinë e shtatzënisë. Në këtë mënyrë, ekziston mundësia për të transferuar embrionet më të mira të marra nga vezët e mbledhura. Embrionet e tepërta që rezultojnë mund të ngrihen dhe ruhen. Ka medikamente të ndryshme që përdoren për stimulimin e vezoreve. Këto barna duhet të merren një ose dy herë në ditë. Mund të përdoret nga 2 deri në 8 ampula. Zakonisht fillon në ditën e 3-të të menstruacioneve. Zhvillimi i vezëve monitorohet me kontrolle të shpeshta. Gjatë këtyre kontrolleve, ndërsa zhvillimi i vezëve monitorohet me ultrasonografi, një ide për cilësinë e këtyre vezëve merret duke kontrolluar hormonin estradiolit në gjak. Formacionet që përmbajnë vezë, të quajtura folikula, duhet të jenë të paktën 3 dhe mbi 18 mm të gjata. Kur arrihet ky numër dhe diametër, ilaçet që shtypin dhe stimulojnë vezoret ndërpriten dhe jepet një injeksion tjetër për të çarë vezën. Mbledhja e vezëve kryhet 34-36 orë pas këtij injektimi të fundit.
Marrja e vezëve: Marrja e vezëve kryhet nën anestezi lokale ose shpesh të përgjithshme. Gjatë kësaj procedure, vezoret arrihen duke hyrë në dhomë me një gjilpërë nën drejtimin e ultrazërit. Kistet që përmbajnë qeliza vezë, të quajtura folikula, në vezore futen. Me ndihmën e vakumit, qeliza vezë aspirohet së bashku me lëngun rreth saj. Lëngu i marrë kontrollohet menjëherë nga embriologu në laborator dhe mjeku që kryen procedurën informohet nëse ka qeliza vezë në të. Numri i vezëve të mbledhura ndryshon në varësi të moshës së gruas dhe kapacitetit ovarian; mesatarisht mblidhen nga 5 deri në 20 vezë. Të gjitha folikulat në të dy vezoret aspirohen. Procesi zgjat 10-20 minuta. Vezët e mbledhura mbahen në një mjedis ushqyes dhe në temperaturën e trupit.
Fertilizimi i vezës nga sperma: Ndërsa vezët e gruas po mblidhen, burri i saj jep një mostër sperme në laborator. Spermatozoidet e mbledhura i nënshtrohen disa proceseve dhe spermatozoidet që janë në gjendje të mirë, të lëvizshme dhe me strukturë normale ndahen. Në metodën klasike të fekondimit in vitro, 100,000-150,000 spermatozoide depozitohen rreth çdo veze dhe njëra prej tyre pritet të fekondojë vezën. Në mikroinjeksion, zgjidhet një spermë e vetme dhe hidhet në vezë, duke siguruar kështu fekondimin. Dallimi midis dy metodave është në këtë fazë. Një spermë e vetme në gjendje të mirë është e mjaftueshme për mikroinjeksion. Të nesërmen, vezët kontrollohen për të parë nëse ka ndodhur fekondimi.
Transferimi i embrionit: Nëse ka ndodhur fekondimi, transferimi i embrionit kryhet 72 orë pas mbledhjes së vezëve. Embrionet me cilësi të mirë kanë 6-10 qeliza. Numri i embrioneve që do të transferohen vendoset sipas moshës së gruas, shkakut të infertilitetit dhe faktorëve të tjerë. Është shkrirë. Ky numër është i kufizuar me ligj në disa vende për të ulur shkallën e shtatzënisë së shumëfishtë. Në vendin tonë transferohen përgjithësisht 2-4 embrione. Nëse merren embrione të tepërta të cilësisë së mirë, embrionet e mbetura mund të ngrihen me lejen e familjes. Një test gjaku i shtatzënisë kryhet 11 ditë pas transferimit të embrionit.
KUJT MUND të kryhet IVF (fertilizimi In Vitro)?
1. Pacientët me probleme me tubat
2. Raste të pashpjegueshme të infertilitetit që nuk mund të arrihen me metoda të tjera trajtimi
3. Infertiliteti mashkullor problemi i spermës së të cilit nuk është shumë i rëndë
4. Endometrioza
5.Të tjera
________________________________________
FAKTORËT NË TRAJTIMIN IVF
1- MOSHA E GRUAS
Një nga faktorët më të rëndësishëm që prek çiftet që i nënshtrohen trajtimit të infertilitetit është mosha e gruas. Numri dhe cilësia e vezëve është përgjithësisht më e mirë tek gratë e reja. Kur ndodh shtatzënia, probabiliteti i abortit është më i vogël tek gratë më të reja. Fertiliteti arrin kulmin rreth moshës 25 vjeçare dhe më pas zvogëlohet gradualisht. Mundësia e shtatzënisë mbi moshën dyzet vjeç është e ulët pavarësisht trajtimit dhe madje edhe metodave të tilla si kujdesi i fëmijëve.
2- KAPACITETI VARIAN
Edhe pse kapaciteti ovarian zvogëlohet me rritjen e moshës, mosha nuk është faktori i vetëm. Me fjalë të tjera, një grua e re mund të ketë kapacitet të ulët ovarian ose një kapacitet të mirë ovarian në një moshë më të madhe. Ka disa teste që përdoren për të përcaktuar këtë. Pamja ultrasonografike e vezores mund të japë një ide për këtë. Shumë klinika përdorin teste hormonale të kryera në ditën e 3-të të menstruacioneve për të përcaktuar kapacitetin ovarian. Nëse matja e FSH e marrë në ditën e tretë është nën 10 mIU/ml, kapaciteti ovarian konsiderohet i mirë dhe nëse ky nivel është midis 10-15, konsiderohet i moderuar. Në gratë me nivele të FSH mbi 15, mundësia e shtatzënisë është e ulët dhe kur ndodh shtatzënia, probabiliteti i abortit është mjaft i lartë. Po kështu, niveli i ulët i estradiolit në ditën e tretë tregon se kapaciteti i vezoreve është i mirë.
3- CILËSIA E SPERMES
Testi që përcakton më së miri potencialin e një mashkulli për të pasur fëmijë është analiza e spermës. Me futjen e metodës së mikroinjektimit që nga viti 1994, rëndësia e faktorit mashkullor në fekondimin in vitro është ulur. Në analizën normale të spermës vlerat janë si më poshtë:
Analiza normale e spermës:
Sasia: Së paku 2 ml
Numri: Të paktën 20 milion për ml
Shkalla e lëvizshmërisë: Të paktën 50%
Në formë normale: Së paku 50%
Leukocite: Deri në 1 milion/ml
Këto shifra nuk janë kufij absolut. Shtatzënitë spontane mund të ndodhin edhe në vlera shumë nën këto vlera.
4- KOHËZGJATJA E INfertilitetit
Ndikim ka edhe kohëzgjatja e infertilitetit. Edhe pse gjasat zvogëlohen me rritjen e kësaj periudhe, nuk ka arsye për të dëshpëruar në rastet që nuk janë trajtuar më parë.
5- SHTATZANITË E MËPARSHME
Shtatzënitë e mëparshme që rezultuan në lindje të gjalla rrisin shanset për trajtim.
______________________________________
MIKROINJEKSIONI ( INJEKSIONI INTRACITOPLAZMIK I SPERMËS )
Mikroinjeksioni është procesi i injektimit të një sperme të vetme në qelizën vezë. Falë kësaj teknike, burrat me numër shumë të ulët të spermës ose pa spermë në spermë kanë mundur të kenë fëmijë me një numër shumë të vogël spermatozoidesh të marra nga testikujt e tyre. Nuk ka asnjë ndryshim midis metodave të fekondimit in vitro ose mikroinjeksionit për sa i përket trajtimit dhe procedurave të tjera të aplikuara për gruan. Dallimi është për shkak të procedurave të ndryshme të kryera në laborator pas mbledhjes së vezëve. Në procesin e fekondimit in vitro, rreth çdo veze depozitohen rreth 100-150 mijë spermatozoide dhe nga këto spermatozoide pritet që të fekondojnë vezën, ndërsa në mikroinjeksion fekondimi arrihet me një spermë të vetme.
Mikroinjeksioni aplikohet në rastet kur procedurat klasike të fekondimit in vitro dështojnë ose në rastet e infertilitetit të rëndë mashkullor. Në disa klinika, mikroinjeksioni aplikohet në të gjitha vezët e marra për të mos i lënë rastësisë fekondimi i vezëve.
VELIZIMI I ASISTUAR )
Është procesi i hollimit të një zone të membranës që rrethon embrionin, e quajtur zona, me metoda mekanike ose kimike. Besohet se ky proces e bën më të lehtë që veza të ngjitet në rreshtimin e brendshëm të mitrës, që do të thotë se rrit shkallën e implantimit. Megjithëse përfitimet e tij nuk pranohen nga të gjithë, ai mund të përdoret në pacientët që kanë pasur më parë përpjekje të pasuksesshme për fekondim in vitro ose kur gruaja është 35 vjeç.
Lexo: 0
